De zwartkop is een gedrongen vogeltje, die prachtig kan zingen. Het verenkleed van de zwartkop is aan de bovenzijde grijsbruin en aan de onderzijde vuilwit. Het mannetje heeft een zwarte kruin, terwijl het vrouwtje een roodbruine heeft. De zwartkop is een trekvogel.
Het voedsel bestaat uit insecten, vlezige bessen zoals vlierbessen en vruchten.
Het nest is een klein kommetje van gras en twijgjes,in struiken. Het legsel bestaat uit drie tot zes lichtgele, bruingrijze of groene eieren met grijze ondervlekken.
Zwartkoppen komen tijdens het broedseizoen in vrijwel heel Europa voor. In de winter bevinden ze zich in Zuid-Engeland, Ierland, West-Frankrijk en rond de Middellandse Zee. In Nederland en België zijn ze te zien vanaf april. De vogel leeft in parken, tuinen en open loofhout met veel ondergroei.
